سرویس دوره‌ای خودرو به مجموعه عملیات و تعویض قطعات ضروری در یک بازه زمانی خاص گفته می‌شود. هدف از سرویس دوره‌ای، حفظ و نگهداری خودرو به منظور جلوگیری از خرابی و عیوب ناشی از کارکرد و استفاده‌ی روزانه است. سرویس دوره‌ای، معمولاً شامل تعویض روغن موتور، فیلترهای هوا، روغن و سوخت، بررسی تایرها، تنظیم فشار هوا، بررسی سیستم ترمز و تعلیق و برخی قطعات دیگر می‌شود. این کارها به منظور حفظ کارایی و بهبود عملکرد خودرو و همچنین کاهش خطرات ناشی از کارکرد طولانی مدت انجام می‌شود. با توجه به نوع خودرو و شرایط کارکرد، توصیه می‌شود که سرویس دوره‌ای به صورت منظم و با توجه به چک لیست تعیین شده انجام شود. چک لیست سرویس دوره‌ای خودرو شامل موارد زیر است:
- تعویض روغن موتور
- تعویض فیلتر هوا
- تعویض فیلتر روغن
- تعویض فیلتر سوخت
- بررسی و تنظیم فشار تایرها
- بررسی و تعویض تسمه‌های تایمینگ
- بررسی و تعویض روغن دنده
- بررسی و تعویض جعبه دنده
- تعویض باطری
- بررسی و تعویض سیستم ترمز
- بررسی و تعویض سیستم تعلیق
- بررسی و تعویض سیستم خنک کننده
بسته به نوع خودرو، برخی از موارد دیگری نیز ممکن است به چک لیست اضافه شوند. به هر حال، پیشنهاد می‌شود که برای هر چک لیست سرویس دوره‌ای، به دفترچه راهنمای خودرو و یا به توصیه‌های تولید کننده مراجعه کنید.
چه موقع باید روغن موتور خودرو را تعویض کنیم؟
تعویض روغن موتور یکی از مهم‌ترین قسمت‌های سرویس دوره‌ای خودرو است. زمان تعویض روغن به شدت به نوع خودرو، شرایط کارکرد و نوع روغن استفاده شده بستگی دارد. با این حال، به طور کلی، توصیه می‌شود که در هر 6000 تا 8000 کیلومتر یا به صورت سالیانه (اگر کیلومتراژ خودرو به مقدار کافی کم باشد) روغن موتور خودرو تعویض شود. همچنین، بهتر است پیش از زمان تعویض روغن، با استفاده از دستگاه تستر روغن، سطح روغن موتور را بررسی کنید تا مطمئن شوید که میزان روغن کافی است و در این صورت نیازی به تعویض روغن نیست. همچنین، اگر خودرو شما دارای سیستم هشدار و تذکر تعویض روغن بوده، بهتر است همیشه به این تذکرات توجه کرده و زمان تعویض روغن را به موقع رعایت کنید.
تعویض فیلتر هوا خودرو چه موقع است؟
فیلتر هوا در خودرو، وظیفه‌ی حفاظت از موتور خودرو در برابر گرد و غبار، شن و ماسه و دیگر ذرات معلق در هوا را دارد. به طور کلی، توصیه می‌شود که فیلتر هوای خودرو در هر سرویس دوره‌ای تعویض شود. البته، بستگی به نوع خودرو و شرایط کارکرد آن دارد که در برخی موارد ممکن است نیاز به تعویض زودتری داشته باشد. اگر خودرو شما در مناطق گرد و غباری قرار دارد و یا برای مسافت‌های بلند استفاده می‌شود، فیلتر هوا ممکن است سریعتر کثیف شود. در این صورت، بهتر است فیلتر هوا را قبل از انجام سرویس دوره‌ای تعویض کنید. همچنین، اگر می‌بینید که عملکرد خودروتان نسبت به قبل کاهش یافته است، می‌تواند به دلیل کثیف شدن فیلتر هوا باشد. در این صورت، باید فیلتر هوا را بررسی و در صورت لزوم تعویض کنید.
تعویض فیلتر روغن
فیلتر روغن در سیستم روغن‌کاری خودرو، وظیفه‌ی حذف ذرات کوچک و جامد موجود در روغن موتور را برعهده دارد. این فیلتر با گذشت زمان و به دلیل کثیف شدن، قادر به انجام وظایف خود نخواهد بود. بنابراین، تعویض فیلتر روغن در هر سرویس دوره‌ای خودرو بسیار مهم است و به عنوان یکی از موارد ضروری در چک لیست سرویس خودرو قرار می‌گیرد. بسته به شرایط کارکرد خودرو، توصیه می‌شود که فیلتر روغن در هر 5000 تا 8000 کیلومتر یا به صورت سالیانه (اگر کیلومتراژ خودرو به مقدار کافی کم باشد) تعویض شود. همچنین، اگر خودرو شما در مناطق پر گرد و غباری فعالیت می‌کند و در مسافت‌های طولانی استفاده می‌شود، فیلتر روغن ممکن است زودتر کثیف شود و نیاز به تعویض زودتری داشته باشد. بهترین راه برای تعیین زمان تعویض فیلتر روغن، بررسی دفترچه راهنمای خودرو و چک کردن توصیه‌های تولید کننده خودرو است.
تعویض فیلتر سوخت
فیلتر سوخت در سیستم تزریق سوخت خودرو، وظیفه‌ی حذف ذرات جامد و آلودگی‌های موجود در سوخت را دارد. این فیلتر با گذشت زمان و به دلیل کثیف شدن، قادر به انجام وظایف خود نخواهد بود که باعث کاهش عملکرد خودرو و نیز خرابی‌های جدی در سیستم تزریق سوخت می‌شود. به طور کلی، توصیه می‌شود که فیلتر سوخت در هر سرویس دوره‌ای خودرو تعویض شود که این امر بستگی به نوع خودرو و شرایط کارکرد آن دارد، بعضی از تولیدکنندگان خودرو توصیه می‌کنند که فیلتر سوخت در هر 20 هزار کیلومتر تعویض شود، اما در برخی خودروها ممکن است لزوم تعویض در بازه‌های کوتاه‌تری احساس شود. بنابراین، بهترین راهکار برای تعیین زمان تعویض فیلتر سوخت، چک کردن دفترچه راهنمای خودرو و توصیه‌های تولید کننده است.
بررسی و تنظیم فشار تایرها
تنظیم فشار صحیح تایرها جزو چک لیست سرویس دوره‌ای خودرو بوده و بسیار مهم است و باعث افزایش عمر تایر، بهبود کارکرد خودرو، کاهش مصرف سوخت و افزایش ایمنی در رانندگی می‌شود.برای تنظیم فشار تایرها، ابتدا باید هر چند وقت یکبار فشار تایرها را بررسی کنید. برای این کار، می‌توانید از یک منبع هوای قابل حمل، یا پمپ هوا در ایستگاه سوخت استفاده کنید.
فشار صحیح تایرها برای هر خودرو در دفترچه راهنمایی خودرو ذکر شده است. این فشار بر اساس وزن خودرو، سرعت و نوع تایر بوده که در طول زمان ممکن است تغییر کند. بنابراین، برای اطمینان از تنظیم فشار صحیح، بهتر است دفترچه راهنمایی خودرو را بررسی کرده و فشار صحیح را بر اساس آن تنظیم کنید. علاوه‌بر این، باید توجه داشت که فشار تایرها در هوای سرد و گرم می‌تواند متفاوت باشد. برای مثال، در هوای سرد، فشار تایرها کاهش و در هوای گرم، فشار آن‌ها افزایش می‌یابد. بنابراین، بهتر است فشار تایرها را در هوای سرد نیز بررسی و تنظیم کنید. در نهایت، بعد از تنظیم فشار تایرها، باید فشار آن‌ها را دوباره بررسی کنید تا اطمینان حاصل شود که فشار صحیح تنظیم شده است.
بررسی و تعویض تسمه‌های تایمینگ
تسمه تایمینگ یکی از موارد مهم در سیستم جریان بنزین یا دیزل خودرو است و باید به صورت منظم بررسی شود. تسمه تایمینگ مسئول هماهنگ کردن حرکت بخش‌های مختلف موتور خودرو مانند شافت کرنک، شافت نمودار و سایر قطعات است. در صورتی که تسمه تایمینگ خراب شود، باعث مشکلات جدی در کارکرد موتور خودرو شده و در بعضی موارد ممکن است باعث آسیب دیدن بخش‌های داخلی موتور شود. برای بررسی تسمه تایمینگ، باید به دفترچه راهنمایی خودرو مراجعه کرده و به دقت دستورالعمل‌های تعویض تسمه را مطالعه کنید. در بعضی خودروها، تعویض تسمه تایمینگ باید در بازه‌های زمانی خاصی انجام شود (مثلاً هر 60 هزار کیلومتر یا هر سه سال). اگر تسمه تایمینگ خودرو شما به هر دلیلی نیاز به تعویض دارد، باید به یک مکانیک ماهر و متخصص مراجعه کنید. تعویض تسمه تایمینگ باید با استفاده از تجهیزات مورد نیاز و به طور دقیق و با رعایت تمام جزئیات صورت گیرد تا در آینده با مشکلات کارکرد موتور خودرو مواجه نشوید. بنابراین، برای بررسی و تعویض تسمه تایمینگ، بهتر است به یک مکانیک ماهر و متخصص مراجعه کنید.